W drodze powrotnej z podróży do Skalnego Miasta Adrspach wpadliśmy na chwilę do Wałbrzycha. Już od dawna miałem odwiedzić tamtejsze, udostępnione w końcu do zwiedzania podziemia Zamku Książ. Historia podziemi Zamku Książ Zamek Książ w […]
Podziemia Zamku Książ Przeczytaj
Kompleks Włodarz to największe poznane do tej pory tajemnicze podziemia wykute w ramach projektu „Riese” (Olbrzym). Znajdują się oczywiście w Górach Sowich. Długość wykutych w gnejsie prekambryjskim korytarzy to około trzech kilometrów. Obok Podziemnego Miasta
Kompleks Włodarz – serce „Olbrzyma” bije w Górach Sowich Przeczytaj
Kompleks Jawornik to jeden z trzech (obok Sobonia i Gontowej) niekomercyjnych obiektów Riese. Nie ma tu przygotowanej trasy turystycznej i żeby go zwiedzić, trzeba się trochę ubrudzić. Czyli to, co tygrysy lubią najbardziej…
Kompleks Jawornik, czyli dzika eksploracja Riese Przeczytaj
Kompleks Osówka nieco inaczej. Drugi dzień wrześniowej wyprawy Szlakiem Riese to spacer w okolicach Podziemnego Miasta Osówka. Po raz kolejny byliśmy na szczycie przy znanych wszystkim obiektach – Siłowni i Kasynie. Udało się też zobaczyć
Kompleks Osówka – znany i nieznany… Przeczytaj
Miniony weekend znów udało mi się spędzić w Górach Sowich w kompleksie Riese. Dwa dni obfitowały w dobrą zabawę i sporą dawkę wiedzy o sowiogórskim Olbrzymie. No i pierwszorzędne towarzystwo. Pierwszego główna atrakcja, czyli gra
Gra terenowa w Górach Sowich z historią w tle – Szlakiem Riese Przeczytaj
W długi, majowy weekend wybrałem się za namową znajomych na Festiwal Kwiatów. Ta impreza odbywa się już od trzydziestu lat na Zamku Książ w Wałbrzychu. Jest bardzo znana i chętnie odwiedzana. Nie inaczej było i
Festiwal Kwiatów na Zamku Książ Przeczytaj
W Góry Sowie na Dolnym Śląsku wybrałem się drugi raz w tym roku. Wyprawa, tym razem zorganizowana pod hasłem „Szlakiem Riese„, jak zwykle udana. Kilka miejsc w Kompleksie Riese, w których już byłem, ale opowiedzianych
Kompleks Riese – kolejne dwa dni w Górach Sowich Przeczytaj
Miała być już wiosna. I co? I znowu sypnęło śniegiem. Choć podróż zapowiadała się fatalnie, nie zrezygnowałem z zaplanowanej, kolejnej już wycieczki w Góry Sowie na Dolnym Śląsku. Tym razem chciałem zobaczyć z bliska kompleks
Trasa naziemna wokół Kompleksu Włodarz – Góry Sowie Przeczytaj
Po raz kolejny zawitałem w Góry Sowie. Celem był oczywiście Kompleks Riese. Spacer po górach był jak zwykle bardzo pouczający i ciekawy. Poznałem miejsca, w które większość weekendowych turystów się nie zapuszcza. Jak się okazało,
Kompleks Riese – poza szlakiem Przeczytaj
Góry Sowie i zagadka sowiogórskiego „Olbrzyma” bardzo mnie ostatnio wciągnęły. Sporo czytam na temat, ale z książek nie dowiem się wszystkiego. Stąd też moje ciśnienie na wyjazdy w okolice miejscowości Głuszyca i Walim. Tym razem
Góry Sowie, czyli po raz kolejny „Szlakiem Riese” z Głuszycy Przeczytaj
Do kolejnego wyjazdu w Góry Sowie zabierałem się jak przysłowiowy pies do jeża. Decyzja zmieniała się kilkukrotnie, ale w końcu zwyciężyła opcja wyjazdowa. Siłownia na Osówce ma jednak moc przyciągania. I po raz kolejny okazało
Siłownia na Osówce wysprzątana, czyli Akcja „Belfer II” Przeczytaj
Dla wielu hasło Góry Sowie może kojarzyć się z niemieckim słowem „Riese„, czyli „Olbrzym”. Masyw Włodarza to jedno z najbardziej tajemniczych miejsc na Dolnym Śląsku. Kilometry podziemnych korytarzy, sztolni i olbrzymich hal budowanych od jesieni
Weekend w Górach Sowich – dwie propozycje wycieczek Przeczytaj
Kompleks Riese to tajemniczy projekt III Rzeszy z okresu II Wojny Światowej. W Górach Sowich i na Zamku Książ na Dolnym Śląsku, rękoma najlepszych fachowców i robotników przymusowych wykuto kilometry podziemnych korytarzy. I choć budowa nigdy nie została ukończona, do dzisiaj rozpala umysły poszukiwaczy skarbów i historii.
Oficjalnie budowa kompleksu Riese w Górach Sowich rozpoczęła się w listopadzie 1943 roku. To wtedy na zboczach masywu Wołdarza pojawili się pierwsi pracownicy. Prace ruszyły dość szybko. Rozpoczęto od przygotowania terenu i organizacji obozów dla pracowników przymusowych. Tych ściągniętych tu głownie z obozu Gross-Rosen w Rogozińcu. Pierwsze prace postępowały w ekspresowym tempie.
Są jednak również tacy znawcy tematu Riese, którzy twierdzą, że prace rozpoczęto jeszcze przed wojną. Nie ma jednak na to przekonujących dowodów.
Prace projektowe trwały w nieodległej Głuszycy. To tutaj w tak zwanym Domu Hauptmanna powstało biuro projektowe Riese. Do dnia dzisiejszego zostało bardzo niewiele z dokumentacji budowy. Papiery zostały przez Niemców ukryte lub zniszczone i do dzisiaj ślad po nich zaginął. Oczywiście część z nich jest dostępna w różnych archiwach, jednak jest to niewielki fragment całości. Mówi się, że tuż po wojnie Rosjanie wywieźli całą odnalezioną dokumentację do Moskwy. Jeśli rzeczywiście tak się stało, to raczej nieprędko dowiemy się co zawiera.
Z tego co zachowało się w terenie wynika, że budowano siedem oddzielnych kompleksów w ramach jednej wielkiej budowy. Są to:
Ponadto według domniemań poszukiwaczy miały powstać i zostały zamaskowane jeszcze inne obiekty:
Te trzy budowy pozostają w sferze domniemań. Nie ma konkretnych dowodów na ich istnienie. Choć ślady w terenie mogą sugerować, że coś jest na rzeczy. Od wielu lat trwają prace poszukiwawcze. Począwszy od oględzin terenowych, przez nieinwazyjne badania goeradarami i magnetometrami po odwierty. Jak na razie nic spektakularnego nie udało się znaleźć. I moim zdaniem się nie uda. Po prostu nic więcej tam nie ma. Jednak to moja subiektywna opinia.
Przyjęło się, że kompleks Riese był budowany rękoma pracowników przymusowych. Byli to głównie Żydzi, choć pracowali tu także więźniowie innych narodowości. Jest to prawda tylko częściowo. Zgodnie z dokumentami obozu Gross-Rosen w Górach Sowich pracowało około 15000 więźniów. Pomiędzy 4 a 5 tysięcy pozostało tu na zawsze tracąc życie w nieludzkich warunkach. Jednak więźniowie wykonywali głównie prace najcięższe i najbardziej niebezpieczne. Mam na myśli wydobywanie urobku skalnego po odstrzałach, czy obrywanie skał pozostałych po wybuchach. Szczególnie to drugie zajęcie było bardzo niebezpieczne. Często zdarzało się bowiem, że odpadający od stropu wielki kawał skały przygniatał więźnia. Najczęściej powodując w ten sposób śmierć lub poważne kalectwo.
Głównym wykonawcą budowy była z początku Wspólnota Przemysłowa Śląsk. Spółka ta została powołana do realizacji projektu Riese. Jednak ze względu na zbyt powolny postęp robót nadzór nad przedsięwzięciem w 1944 roku przejęła Organizacja Todt. Za prace górnicze odpowiedzialne były zatrudnione na budowie specjalistyczne firmy. Były to głównie przedsiębiorstwa specjalizujące się w biciu sztolni z Włoch.
Najdłuższe korytarze obecnie znanych obiektów mieszczą się w kompleksie Włodarz. Suma ich długości to około trzech kilometrów.
Ze względu na wspomniany wcześniej brak szczegółowej dokumentacji nie ma pewności do czego miał służyć kompleks Riese. Najbardziej prawdopodobną hipotezą jest ta, mówiąca o budowie kwater głównych dla różnych dowództw rożnych rodzajów wojsk. Prawdopodobnie jednak, ze względu na fatalną sytuację na froncie wschodnim plany zmieniono. W związku z ciężkimi bombardowaniami fabryk zbrojeniowych próbowano przenieść produkcję pod ziemię. Do tego celu miały zostać zaadaptowane podziemia Riese. Prac w Górach Sowich jednak nigdy nie ukończono. Dzisiaj część z obiektów kompleksu Riese została zaadaptowana na cele turystyczne. Przygotowano podziemne trasy turystyczne w Rzeczce, na Osówce i na Włodarzu. Niedawno otwarto również dla zwiedzających cześć podziemi Zamku Książ. To tutaj powstawała jedna z wielu Głównych Kwater Hitlera.
Mówi się także o laboratoriach i pracach nas tzw. Wunderwaffe. Miała być to broń, która odmieniłaby wynik wojny i pozwoliła na zwycięstwo chylącej się ku upadkowi III Rzeszy.
W obiekcie Rzeczka miała prawdopodobnie znajdować się centrala łączności dla całego kompleksu
Kompleks sztolni i podziemi w Górach Sowich od lat rozpala wyobraźnię poszukiwaczy skarbów i tajemnic. Legend dotyczących ukrytych tu przez Niemców skarbów jest sporo. Jest kilka historii o rzekomych ukrytych częściach wyrobisk. Jedną z takich legend niedawno zweryfikowano. wybierać rumosz skalny z tak zwanego uskoku na Osówce. Legenda o ukrytym tam poziomie podziemi została skutecznie obalona. Co prawda od razu pojawili się fantaści twierdzący, że odsłonięto tylko sztuczną skałę. Jednak tutaj pomóc może już chyba tylko lekarz…
Mówi się też o w pełni wykończonych i pracujących w czasie wojny obiektach. Miały one zostać skutecznie zamaskowane przez wycofujących się hitlerowców. Ile w tych historiach prawdy? No cóż. Moim zdaniem niewiele. Być może gdzieś jest jeszcze ukryty jakiś depozyt. Kto wie. Jednak myślę, że cała otoczka tajemnicy jest podsycana głównie przez tych, którzy mają w tym wymierny interes. Jednym słowem biznes musi się kręcić.
Z pewnością w Górach Sowich i okolicach Riese znaleziono sporo depozytów. Były to jednak w większości „skarby” ukryte przez uciekającą przed Armią Czerwoną ludność cywilną. Należy pamiętać, że przed wojną tereny te należały do Niemiec. Stąd większość mieszkańców była pewna, że tu wróci, kiedy wojna się skończy. Tak się jednak nie stało i Dolny Śląsk przypadł Polsce. Tereny projektu Riese w Górach Sowich kryją więc pewnie jeszcze sporo tajemnic.
Adres: 58-321 Jugowice,
ul. Górna 71
Tel. 510 144 145
Bilet normalny: 34,99 zł
Bilet ulgowy (dzieci 3-12 lat): 29.99 zł
Parking (na terenie całego obiektu: 10 zł
Godziny otwarcia Kompleksu Włodarz:
W sezonie letnim od 9:00 do 19:00. Ostatnie wejście o godzinie 18:00
Zwiedzanie trwa około godziny. W tym czasie zobaczycie krótki film w podziemnym kinie, przepłyniecie łodzią przez zalane korytarze a także zobaczycie dwa poziomy podziemi.
Adres: 58-340 Sierpnica,
Świerkowa 29d,
tel. 74 845 62 20
Trasa historyczna: Bilet normalny: 30 zł, Bilet ulgowy( Studenci, uczniowie, renciści, emeryci): 24 zł
Godziny otwarcia Podziemnego Miasta Osówka
Poniedziałek, Środa, Piątek, Niedziela: 10.00 – 17.00
Wtorek, Czwartek, Sobota: 10.00 – 15:30.
Wejście odbywa się po zebraniu się grupy. Oczekiwanie trwa maksymalnie 40 minut od pojawienia się pierwszej osoby. W obiekcie można zwiedzać też trasę ekstremalną. Warto o to zapytać przy kasie.
Adres: 58-320 Walim, ul. 3 Maja 26
Tel. 74 84 57 300
Bilet normalny: 24 zł
Bilet ulgowy (uczniowie, studenci, dzieci, emeryci, renciści, osoby niepełnosprawne z opiekunem) : 20 zł.
Godziny otwarcia Sztolni Walimskich
W miesiącach od października do kwietnia:
od poniedziałku do piątku od 9:00, ostatnie wejście o 16:00,
w soboty, niedziele i święta od 9:00, ostatnie wejście o 17:00.
W miesiącach od maja do września:
od poniedziałku do piątku od 9:00, ostatnie wejście o 17:00,
w soboty, niedziele i święta od 9:00, ostatnie wejście o 18:00.
Adres: 58-306 Wałbrzych, ul. Piastów Śląskich 1
Tel. 74 66 43 834
Bilet normalny: 35 zł
Bilet ulgowy: (uczniowie, studenci, dzieci, emeryci, renciści,): 29 zł
Godziny otwarcia Zamku Książ w okresie letnim:
Poniedziałek – Piątek: 9.00 – 18.00
Sobota – Niedziela: 9.00 – 19.00
Podane przeze mnie dane pochodzą z oficjalnych stron internetowych obiektów z lipca 2022 roku. Zarówno ceny jak i godziny otwarcia mogą się zmieniać. Warto więc zanim wybierzecie się na miejsce sprawdzić, czy te dane się zgadzają. Pamiętajcie również, że w podziemiach panuje stała temperatura około 8 stopni Celsiusza. Warto więc pamiętać o ciepłym stroju, bowiem podziemne wycieczki trwają zwykle około godziny. Można więc zdrowo zmarznąć.
Podziemia są oświetlone i dostosowane do obsługi turystów. Warto jednak zabrać ze sobą dobrą latarkę. Ta w telefonie na pewno nie wystarczy.
