Artykuł partnera.
Amortyzator to bardzo ważny element, który szczególnie istotną rolę odgrywa w rowerach MTB. Najlepszy jest amortyzator powietrzny, dostępny w wielu różnych wersjach. Rowerzyści często zastanawiają się, jak wybrać odpowiedni model. W tym artykule dowiesz się, co da Ci amortyzowany widelec, jak działa oraz na co zwrócić uwagę przy wyborze. Poznasz również najważniejsze informacje dotyczące konserwacji.
Dlaczego warto mieć amortyzator powietrzny?
Amortyzator powietrzny to niezwykle przydatna część. Odpowiada nie tylko za poprawę komfortu podczas pokonywania wyboistych nawierzchni, ale przede wszystkim za zwiększenie bezpieczeństwa rowerzysty. Amortyzowany widelec łączy przednie koło z kierownicą i ramą roweru, a dzięki ruchomym elementom efektywnie tłumi wstrząsy. Zmniejsza siłę uderzenia przy najechaniu na przeszkodę i zapobiega zablokowaniu się koła. Dzięki temu ręce rowerzysty mniej się męczą, a dodatkowo znacznie łatwiej mu zapanować nad rowerem podczas pokonywania trudnych fragmentów trasy.
Jak działają amortyzatory powietrzne?
Zasada działania amortyzatora powietrznego nie należy do skomplikowanych, jednak jego konstrukcja jest mocno zaawansowana technologicznie. Składa się on z:
- rury sterowej łączonej z ramą i kierownicą,
- korony,
- goleni górnych i dolnych,
- tłumika,
a także licznych uszczelek. Wewnątrz jednej goleni znajduje się specjalna komora powietrzna, w której funkcję medium ściskanego pełni powietrze. W wyniku ucisku wzrasta jego ciśnienie, dzięki czemu wstrząsy ulegają tłumieniu. Po powrocie na płaską nawierzchnię amortyzator wraca do pozycji wyjściowej. Dzięki komorze olejowej w drugiej goleni komponent wraca powoli. Dzięki temu kierownica nie odskakuje.
Jakie zalety ma takie rozwiązanie w stosunku do np. amortyzatorów sprężynowych? Przede wszystkim modele powietrzne są znacznie lżejsze. Można je w prosty sposób regulować, dopasowując je do swoich preferencji.
Amortyzator powietrzny – parametry techniczne
Przed zakupem amortyzatora trzeba upewnić się, czy będzie pasował do roweru. W tym celu należy sprawdzić długość, a także średnicę rury sterowej oraz jej kształt. Do wyboru są modele o stałej średnicy oraz tzw. tapered, czyli zwężające się ku górze. Sterówka musi być dostosowana do główki ramy i mostka, bo może mieć różne rozmiary, np. 1”, 1/8” 1 1/4”, 1 1/2” tapered itd.
Bardzo ważne jest też dopasowanie do konkretnej średnicy koła. Amortyzator do obręczy w rozmiarze 26” nie będzie współpracował z dużymi, 29” kołami. Należy zwrócić uwagę także na rodzaj osi, aby była ona dobrana do piasty. Najpopularniejsze obecnie standardy, spośród których trzeba wybrać odpowiedni do konkretnego roweru to:
- 9×100 (QR – szybkozamykacz)
- 15×110 (sztywna oś w standardzie Boost)
- 20×110 (sztywna oś)
- (15×100 (sztywna oś)
- 12×100 (sztywna oś)
Należy przy tym wspomnieć, czym różni się wariant QR od sztywnej osi. Jest on lżejszy i nigdy nie wymaga żadnych narzędzi do montażu i demontażu – wystarczy go dokręcić i zacisnąć specjalną dźwignią, co jest bardzo wygodne. Nie zapewni jednak tak dużej wytrzymałości, jak sztywna oś. To rozwiązanie stosowane raczej w rowerach do rekreacji.
Istotną kwestią, o której należy pamiętać, jest standard mocowania hamulca. Do wyboru są:
- Flat Mount (dla hamulców tarczowych),
- International Standard (dla hamulców tarczowych),
- Post Mount (dla hamulców tarczowych),
- Piwoty (dla hamulców typu v-brake).
Amortyzator rowerowy musi być dopasowany do dyscypliny
Wybierając amortyzator powietrzny, trzeba kierować się przede wszystkim preferowaną dyscypliną. Modele do XC charakteryzują się zupełnie inną konstrukcją niż wersje dedykowane pasjonatom downhillu.
Kluczowy w tej kwestii jest skok amortyzatora. Przyjrzyjmy się, jaki zakres będzie odpowiedni do poszczególnych dyscyplin:
- 100-120 mm – amortyzatory powietrzne o skoku w tym zakresie doskonale sprawdzą się do XC oraz rekreacyjnej jazdy. Zapewniają dobre tłumienie przy pokonywaniu wystających z ziemi korzeni i innych, niedużych przeszkód.
- 120-150 mm – taka opcja to wręcz idealny wybór do trailu. Będzie odpowiednia do pokonywania singletracków, na których niejednokrotnie trafiają się duże korzenie, kamienie, a także niewielkie dropy.
- 150-180 mm – modele o skoku mierzącym od 150 do 180 mm zaprojektowane są do wymagających dyscyplin, takich jak enduro czy all-mountain. Zapewniają doskonałe tłumienie i poradzą sobie nawet przy wyskokach z hop.
- 180-200 mm – takie amortyzatory zazwyczaj charakteryzują się dwupółkową konstrukcją, co oznacza, że mają dwie korony. Wykorzystywane są w ekstremalnych, najtrudniejszych dyscyplinach. Korzystają z nich pasjonaci downhillu i freeridu, dla których skoki z wysokich dropów są na porządku dziennym.
Pamiętaj o odpowiednim ustawieniu
Aby amortyzator prawidłowo spełniał swoją funkcję, trzeba odpowiednio go ustawić. Dlatego warto wybierać modele, które oferują dużo możliwości. Jedną z podstawowych opcji jest blokada skoku. Najlepiej, aby obsługiwana była przy pomocy manetki na kierownicy. Dzięki temu rowerzysta może szybko usztywnić widelec, co ułatwi jazdę po równej nawierzchni oraz podjazdy.
Bardzo ważne jest także ustawienie tzw. SAG, czyli ciśnienia odpowiadającego za wstępne ugięcie amortyzatora po jego obciążeniu ciężarem rowerzysty podczas jazdy. Zazwyczaj powinno ono wynosić od ok. 15% do ok. 30% maksymalnego skoku w zależności od uprawianej dyscypliny. Wyższe wartości są odpowiednie do trudniejszych dyscyplin, a niższe to mniej wymagającego terenu. Aby osiągnąć właściwe ciśnienie w komorze powietrznej, amortyzator trzeba napompować przy pomocy specjalnej pompki.
Kolejny czynnik to regulacja kompresji. Wolna odpowiada za tłumienie małych nierówności i przydaje się na drogach o stosunkowo łatwej charakterystyce. Szybka natomiast sprawdza się przy pokonywaniu dużych, licznych przeszkód w terenie, przy wyskokach i na dynamicznych zjazdach.
W wielu widelcach istnieje też opcja regulacji tzw. rebound, czyli odbicia. Parametr ten odpowiada za to, z jaką szybkością widelec wróci do swojej pozycji wyjściowej po kompresji przy najechaniu na wyboje. Zapobiega zbyt szybkiemu powrotowi, skutkującemu oderwaniem przedniego koła od nawierzchni. Podczas jazdy po małych nierównościach najlepiej ustawić szybkie odbicie, natomiast pokonując duże wyboje, należy przełączyć na wolny rebound.
Warto pamiętać, że prawidłowe ustawienie bywa bardzo subiektywne. Dlatego idealne działanie amortyzatora najczęściej osiąga się poprzez eksperymenty i regulację poszczególnych parametrów metodą prób i błędów.
Amortyzator powietrzny – Konserwacja to podstawa
Niezwykle istotna jest również konserwacja amortyzatora rowerowego. Ponieważ golenie są mocno narażone na tarcie, należy dbać o regularne smarowanie. Takiej samej troski wymagają również uszczelki.
Najlepiej cyklicznie oddawać swój widelec do profesjonalnego serwisu. Wbrew pozorom konstrukcja tego komponentu jest dość skomplikowana. Lepiej zapłacić za jego naprawę profesjonalistom niż przypadkowo go uszkodzić próbując samodzielnego majsterkowania.
Tym, co zdecydowanie należy robić samemu, jest czyszczenie, najlepiej po każdej jeździe. Wystarczy zaaplikować specjalny płyn na górne golenie, bo to zwykle one chowają się w dolnych. Następnie należy przyciskać kierownicę i czystą szmatką zebrać zabrudzenia z widelca. Im mniej brudu, tym mniejsze tarcie i niższe ryzyko, że wewnętrzne elementy ulegną uszkodzeniu lub szybkiemu zużyciu.