Kompleks Osówka nieco inaczej. Drugi dzień wrześniowej wyprawy Szlakiem Riese to spacer w okolicach Podziemnego Miasta Osówka. Po raz kolejny byliśmy na szczycie przy znanych wszystkim obiektach – Siłowni i Kasynie. Udało się też zobaczyć miejsca, w które turyści rzadko się zapuszczają.
Kompleks Osówka w Górach Sowich – część Kompleksu Riese
Podziemne Miasto Osówka to jedna z najbardziej znanych i rozpoznawalnych części Kompleksu Riese. To tajemnicze podziemia w Górach Sowich, które rękami więźniów zostały wykonane w czasie II Wojny Światowej. Ich budowę, podobnie jak pozostałych obiektów Riese, rozpoczęto jesienią 1943 roku. Pracowano tu niemal do zakończenia wojny. Jednak prac nie udało się ukończyć. Podziemny Kompleks Osówka jest obecnie drugim co do wielkości znanym obiektem Riese. Znajduje się tu jedyna hala z zachowanym autentycznym szalunkiem z modrzewia. Używano podczas betonowania wykutych w gnejsowych skałach hal i korytarzy. Budowy kompleksu nigdy nie ukończono. Nie ma też pełnej dokumentacji budowy. Nie mamy więc wiedzy co do ostatecznego przeznaczenia podziemi w Górach Sowich.
Jak już wspomniałem, obiekt jest udostępniony turystycznie. Niedawno, za pieniądze Unii Europejskiej wykonano tu dość sporo prac. Między innymi uprzątnięto zalegający gruz na tak zwanym uskoku. To jedyne miejsce, w którym Podziemne Miasto Osówka miało skrywać tajemnicę. Po zakończeniu prac okazało się, że tajemnicze podziemia przestały być już tak tajemnicze. Uskok bowiem nie ukrywał ukrytego poziomu podziemi ani nawet koła od Złotego Pociągu. Ponadto wykonano prezentacje multimedialne i poprawiono infrastrukturę turystyczną. Niestety jakość tych prac budzi już spore kontrowersje. Mnie osobiście niezbyt się to podoba. Jednak to akurat jest kwestia gustu.
Jednak nie o podziemiach w Górach Sowich dzisiaj chciałbym opowiedzieć. Wiele równie ciekawych pozostałości po Wielkiej Budowie znajduje się bowiem na powierzchni. I właśnie po części naziemnej mieliśmy przyjemność się przespacerować w towarzystwie eksperta w zakresie Kompleksu Riese. Mam na myśli współtwórcę Fundacji Szlakiem Riese Grzegorza Borensztajna.
Infrastruktura naziemna Podziemnego Kompleksu Osówka
Spotkaliśmy się na parkingu przed obiektami infrastruktury turystycznej przy Podziemnym Kompleksie Osówka. Nie ruszyliśmy jednak w kierunku tajemniczych podziemi. Spacer rozpoczęliśmy od miejsc rzadko uczęszczanych. Z parkingu, leśną ścieżka ruszyliśmy w kierunku pozostałości po obozie dla więźniów pracujących przy budowie kompleksu Riese w Górach Sowich. Już kilka metrów po wejściu do lasu można zauważyć, że teren był mocno równany. Z ziemi wystają fundamenty baraków. To tu prawdopodobnie stała obozowa kuchnia. Tutaj mieszkali na co dzień więźniowie pracujący przy budowie kompleksu Riese.
Po krótkiej opowieści naszego przewodnika ruszyliśmy dalej, w okolice innych pozostałości po obozie. Po kilkuset metrach dotarliśmy do dających się jeszcze rozpoznać pozostałościach po umywalni. Niestety jeszcze kilka lat temu w przyzwoitym stanie, obecnie stanowią już tylko kupę gruzu w lesie. Z trudem można rozpoznać miejsca po kamionkowych żłobach służących za umywalki. Szkoda, że wszelkiej maści „eksploratorzy” i kolekcjonerzy pamiątek tak niszczą to miejsce. Zresztą, nie jest to niestety odosobniony przypadek bezmyślnej dewastacji. Taki los spotyka nie tylko Kompleks Riese w Górach Sowich.
Kompleks Osówka – Obiekt zwany Lodownią
Po kolejnych kilkudziesięciu metrach dotarliśmy do tajemniczej budowli zwanej przez przewodników lodownią. To ciekawa konstrukcja ceglana przekładana deskami. Jej ściany są ściany izolowane supremą. To sugeruje, że obiekt ten mógł służyć jako magazyn lub chłodnia. Niestety nie ma dokumentacji, która mogłaby pomóc obalić lub udowodnić tę tezę.
Leśną ścieżką udaliśmy się do głównej drogi i tu napotkaliśmy dwa potężne wybrania w zboczu góry. Nie udało się ponoć tu nigdy odnaleźć sztolni, ale wyraźnie widać ingerencję człowieka.
Obiekty naziemne Kompleksu Osówka – Kasyno i Siłownia
Z drogi, którą można by wrócić na parking przed Podziemnym Miastem Osówka, odbiliśmy w lewo. Tutaj zaczęliśmy wspinaczkę na szczyt Osówki. Na początku drogą zrywkową a później już zboczem góry. Spacer był wymagający, bo dość stromy. W końcu jednak dotarliśmy do wypłaszczenia. Przebiegały tędy tory kolejki wąskotorowej w czasie budowy Kompleksu Osówka. To właśnie nimi dostarczano materiały na plac budowy. Na szczycie wzniesienia oczywiście obowiązkowe Kasyno i Siłownia. Zeszliśmy też do szybu wentylacyjnego.
O ile szyb wentylacyjny nie skrywa żadnych sekretów, o tyle Kasyno i Siłownia już tak. Nie do końca znamy przeznaczenie tych obiektów. Kasyno najbardziej przypomina obiekt sztabowy lub administracyjny. Duże sale mogły być zaplanowane jako sale narad lub po prostu stołówka.
W Siłowni natomiast najprawdopodobniej miała stanowić system filtrów i urządzeń zaopatrujących Kompleks Osówka w świeże powietrze. Podczas akcji Belfer II, którą opisałem w jednym ze wcześniejszych wpisów, miałem okazję wejść do tzw. Okrąglaka. To część Siłowni, która normalnie jest zalana wodą i nie ma do niej dostępu. Miejsce to wygląda tak, jakby miał być tam zainstalowany olbrzymi wentylator.
Z góry zeszliśmy z powrotem do drogi przy wyjściu numer dwa ze sztolni. Wróciliśmy na parking. Spacer nie był zbyt długi. Jednak ze względu na nowe, nieodwiedzane przeze mnie wcześniej miejsca, bardzo ciekawy. Okazało się, że Kompleks Osówka to nie tylko fascynujące podziemia. Sporo ciekawych miejsc można znaleźć również na powierzchni.
Kościół w Głuszycy – Tajemnicze znaleziska w „szafie organisty”
Jednak to nie był koniec wyprawy. Wisienką na torcie było odwiedzenie kościoła w Głuszycy, a konkretnie miejsca za organami, gdzie mieści się stara, przez lata zapomniana szafa. Nie tak dawno stała się ona sławna na całą Polskę za sprawą naszych gospodarzy – Eweliny i Grzegorza Borensztajnów, którzy doprowadzili do jej ponownego otwarcia.
Jak się okazało w szafie tej znalazło się bardzo dużo ciekawych „papierzysk”. Począwszy od nut kościelnych po pamiętniki z rysunkami dziecięcymi. Dla regionalistów i badaczy historii ludzkich z Gór Sowich to skarb bezcenny.
Kompleks Riese w Górach Sowich – obiekty naziemne w Kompleksie Osówka – podsumowanie spaceru
Jak się okazało Kompleks Riese to nie tylko tajemnicze podziemia. Na powierzchni też pozostało sporo śladów po Wielkiej Budowie. Warto ich poszukać w terenie. Warto się też zatrzymać i pomyśleć chwile o losie pracujących tu i umierających więźniów różnej narodowości. Przy budowie Podziemnego Kompleksu w Górach Sowich zginęło lub zmarło około 5 tysięcy osób.
Podobał Ci się wpis? Postaw mi wirtualną kawę.
A jeśli spotkamy się na szlaku, ja na pewno się zrewanżuję 😉
Wybierasz się w Góry Sowie? Zarezerwuj nocleg z Weekendowym Turystą!
Planujesz wyjazd do Kompleksu Osówka w Górach Sowich? Skorzystaj z Booking.com w celu rezerwacji noclegów. Rezerwując z naszego linka płacisz dokładnie tyle samo, a pomagasz nam w rozwoju bloga i przygotowaniu nowych, ciekawych materiałów.
Booking.comKompleks Osówka – obiekty naziemne – galeria zdjęć
